Yn gynharach eleni, fe wnaeth Mike Bernes-Lee, un o gyn-fyfyrwyr Prifysgol Bangor ac awdur sy’n ymchwilio i ôl troed carbon, roi darlith gyhoeddus yn y Brifysgol yn trafod llyfr sydd ganddo ar y gweill “”. Bu i’r ddarlith ennyn diddordeb Julia PG Jones, Athro mewn Gwyddor Cadwraeth. Doedd hi ddim eisiau disgwyl nes y bydd llyfr yn cael ei gyhoeddi i gael gwybod rhagor, felly ysgrifennodd at gwmni golygu Nature a gofyn i gael gwneud adolygiad.
“Cefais fy nharo gan ddadl Mike Bernes-Lee, sef bod cynnydd mewn gonestrwydd yn bwysicach na datblygiadau technolegol wrth fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a’r heriau amgylcheddol cysylltiedig. Roeddwn i wir eisiau darllen y llyfr a dod i ddeall rhagor am ei ddadl. Roedd yn sicr yn ddifyr i’w ddarllen.”
Bydd yn cael ei gyhoeddi ar 27 Mawrth. Mae’r llyfr yn trafod yr argyfyngau lluosog sy’n wynebu cymdeithas - hinsawdd, diogelwch bwyd, bioamrywiaeth, llygredd, ac anghydraddoldeb. Mae’r awdur yn ystyried y newidiadau sydd eu hangen yn ein cymdeithas, ac yn wir yng ngwerthoedd sylfaenol gonestrwydd er mwyn i ni allu canfod ein ffordd yn llwyddiannus trwy’r cyfnod anodd hwn.
“Roedd darllen y llyfr yn gynnar yn 2025 yn brofiad teimladwy wrth ystyried yr ymosodiad ar onestrwydd mewn bywyd cyhoeddus sy’n prysur ddatblygu’n ymosodiad ar wyddoniaeth. Mae rhai o’r graffiau a geir yn y llyfr yn dod o Weinyddiaeth Eigionol ac Atmosfferig Genedlaethol yr UDA, sefydliad sydd â dyfodol ansicr ar hyn o bryd, a hynny er gwaethaf y gwaith allweddol maen nhw’n ei wneud, nid yn unig yn olrhain newid hinsawdd, ond yn rhagweld corwyntoedd hefyd. Nid gor-ddweud yw datgan mai mater o fywyd a marwolaeth yw gwleidyddoli gwyddoniaeth”.
Wrth edrych yn ôl ar y digwyddiad, a gynhaliwyd ar y cyd gan gangen Menai o Gymdeithas y Cenhedloedd Unedig, dywedodd yr Athro Oliver Turnbull, y Dirprwy Is-ganghellor:
“Braf oedd croesawu’r Athro Bernes-Lee, i siarad am ei lyfr newydd. Roedd ein Prif Ddarlithfa Celfyddydau yn llawn dop o staff a myfyrwyr, yn ogystal â chriw amrywiol a brwdfrydig o ardal Bangor. Ac roedd hi’n brafiach byth cael clywed fod Mike yn un o’n cyn-fyfyrwyr: astudiodd yma 40 mlynedd yn ôl, cyn dechrau ar ei yrfa ddisglair fel academydd ac awdur.”
a gallwch ddod o hyd i'r llyfr
